Woekeren

‘Ken je dat? Je wordt op zondagochtend wakker, hebt lekker een beetje uitgeslapen, ligt nog wat te liggen en opeens heb je het, een goed idee.’ Enkele jaren geleden deed Pim Palsgraaf (Gouda, 1979) mee aan een experiment. Hij bracht bijna een week in complete duisternis en stilte door. ‘De eerste twee dagen denk je dat je gek wordt, maar daarna wordt je mind heel rustig. Er komt geen input, je intuïtie krijgt alle ruimte, er komt een gedachtestroom op gang. Voor mij was het een onderzoek naar tijd en ruimte. Ik wil het zeker nog een keer doen.’

Pim Palsgraaf bouwt duistere, wankele structuren, soms als een hardnekkige, levensgrote schimmel tegen een wand of bovenop opgezette dieren woekerend. Oude, gevonden (bouw)materialen behoren tot zijn uitrusting, maar ook modelbouwhuisjes en behangpapier, waarmee hij perspectivische collages maakt. ‘Ik was altijd veel aan het tekenen en tijdens mijn academietijd beet ik me vast in de techniek van het schilderen met olieverf. De eerste vier jaar na de academie vond ik heel lastig. Ik bleef me met olieverf bezighouden, maar het werd steeds ruimtelijker. Ik probeerde structuur te bereiken en ging steeds meer op dat doek plakken. Ik ging bouwen. Er ging een wereld voor me open.’

Pim Palsgraaf – hij zal het vaker gehoord hebben – oogt een ietsie punk. En dat is meer dan alleen een buitenkantje; licht anarchistisch en met een hoog doe-het-zelfmentaliteit. Het meest veelzeggend zijn zijn If Paradise is Half as Nice-expedities die hij – dit jaar voor de negende keer – zal ondernemen in voormalig Oost-Duitsland; op eigen houtje een verlaten fabriekspand opsporen en het ter plekke tot werkruimte/expositieplek dopen. ‘In die Oost-Duitse fabrieken zie je ook hoe sterk de natuur is, het overwoekert de grootschalige industrie die met het vallen van de muur is ingestort. Wat ooit voor de eeuwigheid gebouwd werd, is nu vooral schroot.’

‘Palsgraaf toont in zijn werk de tegenstelling tussen cultuur en natuur. De stad neemt de natuur over. Het tempo waarin de verstedelijking voortschrijdt doet sommige dieren door hun poten zakken,’ aldus een statement op zijn website, daterend uit 2009. Klopt het eigenlijk nog wel? ‘Nou, gedeeltelijk. De stad vind ik een van de meest fascinerende omgevingen, maar het gaat me ook om hoe wij onszelf positioneren.’ Ook in 2009; Palsgraaf won een soloshow in New York, met een bijbehorende residency van anderhalve maand. ‘Daar maakte ik Multiscape 16.’ Deze Multiscape is er een van een serie waarbij Palsgraaf een opgezet dier als basis gebruikt en daarop een woekerende, duistere stad bouwt. Opvallend aan nummer 16 is dat het dier, een hert, door zijn poten zakt. Bij geen van zijn Multiscapes is het dier zo letterlijk op zijn knieën gedwongen door de nietsontziende bouwlust van de mens. Toen Palsgraaf weer naar Nederland vertrok, bracht hij het onder bij een vriend die daar een atelier had. ‘Zijn atelier lag direct aan de baai, je zag een eindje verderop het vrijheidsbeeld staan. In 2012, tijdens de orkaan Sandy liep het volledig onder water.’ Palsgraafs Multiscape overleefde het niet. Deze orkaan, een natuurkracht, confronteerde de stad met haar immense nietigheid, hoe hoog de torens ook de hemel in reiken.

13 juli 2019
Tekst: Jantine Kremer
Foto’s: Jolanda Meulendijks